Komisja Ochrony Przyrody, Krajoznawstwa i Turystyki Pieszej

Skład Komisji Ochrony Przyrody, Krajoznawstwa i Turystyki Pieszej:

Jan Machała – przewodniczący

Piotr Stebel – wiceprzewodniczący

Sabina Firkowska – sekretarz

Beata Tyrna, Mariusz Jaszczurowski – współpraca medialna


Historia powstania i działalności Komisji Ochrony Przyrody, Krajoznawstwa i Turystyki Pieszej Oddziału PTTK „Beskid Śląski”

Komisja Ochrony Przyrody została powołana w 2007 roku z inicjatywy Jana Machały, który przewodniczy jej do dnia obecnego. W składzie osobowym w poszczególnych kadencjach kilka razy następowały zmiany i uzupełnienia. Początkowo liczyła czworo członków, w kolejnej kadencji ośmioro, a obecnie ponownie czworo. W roku 2014 Komisja została rozszerzona o działalność  Krajoznawczą i Turystyki Pieszej. Do głównych celów i zadań należy zaliczyć działalność edukacyjną w placówkach szkolnych na terenie powiatu cieszyńskiego oraz promowanie zdobywania odznak krajoznawczych PTTK.  W okresie  jesienno–zimowym organizuje się prelekcje, pogadanki i pokazy multimedialne oraz konkursy i quizy z zakresu przyrody i krajoznawstwa. Dużą popularnością cieszą się konkursy plastyczne z dziedziny ochrony przyrody: „Poznajemy Pomniki Przyrody we własnej gminie”,  „Las płonie szybko – rośnie powoli”,  „Ratujmy przyrodnicze środowisko”, „Jesień w Beskidach” , „Wiosna w cieszyńskich rezerwatach” oraz „Poznajemy zabytki architektury”. Stałymi corocznymi uczestnikami są uczniowie szkół podstawowych w gminach naszego regionu. Każdorazowo najlepsze prace znajdują uznanie na wystawach w bibliotekach miejskich i gminnych, Gminnych Ośrodkach Kultury oraz Ośrodku Edukacyjnym „Leśnik”. 

Wczesną wiosną Komisja promuje wycieczki szkolne pod kątem obserwacji budzącej się przyrody: wychodzimy do rezerwatów i na ścieżki edukacyjno-przyrodnicze. Uczniowie poznają florę i faunę, historię lasu i drzew, a także ośrodki edukacyjne i szkółki leśne. Święta przyrodnicze: „Dzień Niezapominajki”, „Święto Lasu”, czy ”Święto Drzewa” są okazją do organizowania rajdów i spotkań przy sędziwych drzewach. Nie brakuje też wycieczek do obiektów stanowiących zabytki architektury. Wiosna i jesień są okazją do prowadzenia akcji ekologicznych „Sprzątanie Rezerwatów Przyrody i Terenów Zielonych”.  Każdorazowo plonem tych akcji jest zebranie sporych ilości opakowań szklanych, papierowych i plastikowych, a niejednokrotnie przedmiotów wielkogabarytowych, których mieszkańcy pozbywają się z własnych gospodarstw. Kończymy akcje w przyjaznej atmosferze przy ciepłym posiłku oraz zabawie konkursowej. Takie akcje wspierane są przez samorządy gminne. Za szczególne zaangażowanie w akcjach należy wyróżnić z cieszyńskich szkół : Zespół Szkół im. Władysława Szybińskiego, Zespół Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych, Liceum Ogólnokształcące im. Osuchowskiego oraz byłe Gimnazjum nr 2 . Natomiast na terenie podległych gmin Gimnazjum z Brennej, szkołę z Górek Wielkich, szkoły z gminy Goleszów, ustrońskie podstawówki i szkołę z Kończyc Wielkich.

Wszystkie nasze organizowane imprezy  są możliwe dzięki dobrej współpracy i pomocy ze strony Nadleśnictwa w Ustroniu, a szczególne podziękowania należą się Nadleśniczemu Leonowi Mijalowi oraz Wiktorowi Naturskiemu. Przedstawiciele Nadleśnictwa biorą udział w organizowanych imprezach, przekazują materiały promocyjne oraz udostępniają obiekty do organizowania imprez z młodzieżą szkolną. Do działań Komisji przyczyniła się też pomoc indywidualna Pana Krzysztofa Wiśniowskiego. Podziękowania należą się też byłej Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Łączce, Pani Karinie Bogusz za długoletnią współpracę w organizowaniu konkursów szkolnych, a także partnerom medialnym: redaktorom Głosu Ziemi Cieszyńskiej, gminnych wiadomości oraz portalowi OX.PL, a wcześniej redakcji Puls za uczestnictwo i publikacje.

Do nauczycieli szkół, którzy szczególnie wyróżnili się we współpracy z Komisją na tle udziału w konkursach rajdach i wycieczkach należą: Dyrektor szkoły podstawowej w Kończycach Wielkich Dorota Stoły, Krystyna  Foltyn, Grażyna Pilch oraz Anna Depta ze szkoły podstawowej nr 2 w Ustroniu, Mariola Twardowska z Zespołu Szkół nr 1 im. W. Szybińskiego, Anna Wisełka i Bożena Mucek z Zespołu Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych.

Komisja była też inicjatorem i współtwórcą z Gminą Hażlach, powstałej w latach 2013-2014 w Kończycach Wielkich ścieżki edukacyjno-przyrodniczej „Szlakiem Pomników Przyrody”.  Natomiast w 2019 roku przedstawiciele Komisji wyznakowali szlaki ścieżek edukacyjno-przyrodniczych na terenie Nadleśnictwa Ustroń,  na które zapraszamy młodzież szkolną.

Latem 2014 roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przyznał Komisji  nagrodę w konkursie Eko-Aktywni. Podczas uroczystości w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie nagrodę odebrali przewodniczący i sekretarz Komisji.

W 2018 roku, w ogólnokrajowym konkursie Drzewo Roku, organizowanym przez Klub „GAJA”, nasza Komisja zdobyła VI miejsce. Do konkursu zgłosiliśmy rosnący w parku pałacowym w Kończycach Wielkich, pomnik przyrody Dąb „Mieszko”, z jego historią i walorami przyrodniczymi.

Przedstawiciele Komisji, trzykrotnie w latach 2010–2013 brali udział w organizowanych przez ZG PTTK Zlotach Przyrodniczych na terenie Słowińskiego Parku Narodowego, Roztocza i Podlasia.

W czasie obchodów pięcio- i dziesięciolecia Komisji, przy udziale władz samorządowych, członkowie Komisji zostali wyróżnieni odznaczeniami. Za pomoc i współpracę z Komisją, nagrodzono też wspomniane wcześniej podmioty oraz ich przedstawicieli.

Od kilku ostatnich lat należą się słowa uznania nauczycielom: Aleksandrze Juroszek ze szkoły podstawowej nr 5 w Cieszynie oraz Marioli Kukuczce ze szkoły podstawowej nr 6 w Ustroniu Nierodzimiu. Osoby te angażują się we współpracy z Komisją podczas organizacji imprez edukacyjnych dotyczących przyrody i krajoznawstwa. Szczególną zasługą jest wprowadzenie uczniów do zdobywania odznak PTTK: „Tropiciel Przyrody”, „Siedmiomilowe Buty”, Dziecięcej Odznaki Turystycznej oraz Młodzieżowej Odznaki Turystycznej. Z ramienia Oddziału PTTK „Beskid Śląski” obie panie zostały wyróżnione dyplomami.

W dniu 10 sierpnia 2022 r. w OW „Leśnik” w Ustroniu-Jaszowcu odbyły się obchody XV Lecia Komisji . Podczas uroczystości wręczono dyplomy Rady Prezesów Województwa Śląskiego współpracującym z Komisją: Aleksandrze Juroszek – nauczycielce z S.P. nr 5 w Cieszynie oraz przedstawicielom Nadleśnictwa Sławomirowi Kohutowi i Wiktorowi Naturskiemu.

Całość działalności Komisji jest udokumentowana w IV tomach kronik.

Sprawozdanie z działalności Komisji w roku 2021

Sprawozdanie z działalności Komisji w roku 2022

Komisja wykonała i przeprowadziła do końca roku 2022:
Akcje sprzątania rezerwatów przyrody i terenów zielonych48
Rajdy i spotkania przy obiektach przyrodniczych z okazji Świąt Przyrodniczych26
Prelekcje, quizy i pokazy multimedialne, wręczanie odznak w szkole63
Wycieczki przyrodniczo-krajoznawcze i prowadzenie lekcji edukacyjnych w terenie225
Konkursy plastyczne i wiedzy przyrodniczo krajoznawczej73  + 153 w terenie
Kontrole powierzonych obiektów przez Opiekunów Przyrody41
Udziały w szkoleniach, uzyskane uprawnienia, odznaki17/21/13
Wystąpienia do instytucji i jednostek samorządowych 17
Relacje do prasy lokalnej i portali społecznościowych691
Wystawy prac pokonkursowych36

Przy Komisji działa Zespół Weryfikacyjny Odznak Krajoznawczych w składzie: przewodniczący Jan Machała, członkowie – Sabina Firkowska i Ryszard Mazur.

Do końca roku 2022 Komisja zweryfikowała i przyznała następujące odznaki:
Turysta Przyrodnik (popularna – 237, mała brązowa – 108, mała srebrna – 63, mała złota – 22)430
Tropiciel Przyrody (brązowa – 349, srebrna – 140, złota – 59)548
Regionalna Odznaka Krajoznawcza (brązowa – 10, srebrna – 5)15
Młodzieżowa Odznaka Krajoznawcza86
Dziecięca Odznaka Turystyczna175
Odznaka Turystyki Pieszej (popularna – 16, mała brązowa- 10)26
Siedmiomilowe Buty (srebrna – 71, złota – 41)112
Odznaki Jubileuszowe19
Zweryfikowano na wyższe stopnie dla ZG PTTK39
Statystyka przyznanych w kolejnych latach odznak:
200818Razem
2009725
20101944
201177121
201270191
201372263
201441/5304
201575/5379/10
201680/7459/17
201783/3542/20
201881/2623/22
2019128/6751/28
2020144/3895/31
2021269/41164/35
2022253/41417/39
przyznane odznaki/weryfikacje na wyższe stopnie do ZG PTTK

Przedstawiciele Komisji są jedynymi działaczami w historii Oddziału, którym z ramienia Zarządu Głównego PTTK przyznano odznaki: Honorową Turysta Przyrodnik oraz Krajoznawczą Polski z Szafirem.

                                                                   Przewodniczący KOP KK i KTP

PTTK „Beskid Śląski” w Cieszynie

                                                                                                       Jan Machała